Τι έχουν τα έρμα;

«Με τον ήλιο τα βγάζω, με τον ήλιο τα μπάζω, τι έχουν τα έρμα και ψοφούν;» αναρωτιόταν ο βοσκός της ιστορίας κι εμένα αυτό κάτι μου θυμίζει. Οι κάλπες άνοιξαν, ο λαός μίλησε, το αποτέλεσμα βγήκε και το αδιαμφισβήτητο συμπέρασμα είναι ένα: το ΠΑΣΟΚ έχασε. Υπέστη ήττα συντριπτική, όπως λένε οι δημοσιογράφοι και τα κανάλια. Κι όπως πολύ καλά γνωρίζουν όλοι, ο χαμένος πληρώνει τον λογαριασμό. Το ερώτημα είναι ποια ήταν τα αίτια, ποιο το καθοριστικό σημείο εκείνο που οδήγησε σε μια τόσο μεγάλη κι εκτεταμένη ήττα και ποιο θα είναι τελικά το τίμημα. Πολλά θ’ ακουστούν, αναλύσεις θα γίνουν, κάποιοι θα προσπαθήσουν να φέρουν την ήττα και τ’ αποτελέσματά της στα μέτρα τους. Ένα μόνο δεν μπορεί να αμφισβητηθεί: Το ΠΑΣΟΚ δεν έπεισε και κάποιοι φταίνε γι’ αυτό.
Είχε ν’ αντιπαλέψει την, κατά γενική ομολογία, χειρότερη κυβέρνηση από την μεταπολίτευση και μετά. Λάθη, παλινωδίες, κουμπάροι, ομόλογα, βρώμισαν τη χώρα. Από την άλλη, για πρώτη φορά στη σύγχρονη ελληνική ιστορία, σε καιρό ειρήνης, κάηκε η Ελλάδα. Μύρισε καμένη σάρκα ανθρώπων που πέθαναν μόνοι κι αβοήθητοι σ’ ένα σύγχρονο, υποτίθεται, κράτος. Έχασε η κυβέρνηση, είδε τα ποσοστά της τα μειώνονται δραματικά, έχασε όμως πολύ περισσότερο το ΠΑΣΟΚ. Πρωτόγνωρες καταστάσεις. Το κόμμα που φιλοδοξούσε να κυβερνήσει είδε τη δύναμή του να μειώνεται μέχρις εξαφανίσεως.
Δεν έπεισε το ΠΑΣΟΚ. Είχε απέναντι του μια ανίκανη κυβέρνηση που για τριάμισι χρόνια αντί να κυβερνά, αντιπολιτευόταν το ΠΑΣΟΚ, είχε και τα κόμματα της Αριστεράς με την μόνιμη επωδό του δικομματισμού, λες και μέχρι τώρα κι από σήμερα πάλι δεν κυβερνούσε και δεν θα κυβερνά η Δεξιά αλλά ο δικομματισμός, κι όμως δεν έπεισε. Δεν έπεισε γιατί δεν τόλμησε να παραδεχτεί τα λάθη του. Δεν τόλμησε να βγει και να διαχωρίσει τη θέση του από την διακυβέρνηση Σημίτη. Δεν τόλμησε ν’ αποστασιοποιηθεί από τον ηγέτη που αλλοίωσε τη μορφή του Κινήματος. Που άφησε τα περισσότερα στελέχη του στη γωνία και κυβέρνησε με μια ψευτοεκσυγχρονιστική ομάδα. Που το έφτασε στο σημείο να πλειοψηφεί στου Παπάγου και τα βόρεια προάστια και να χάνει στις φτωχογειτονιές του Πειραιά και της Αθήνας. Που έσπασε βίαια τους δεσμούς που το ένωναν με τον μικρομεσαίο, τον μεροκαματιάρη, τον αγρότη, τον μη προνομιούχο.
Είχε αγανακτήσει ο λαός και τους έστειλε στον πάγκο. Άλλαξε ηγεσία κι η εντολή που έδωσε στην καινούρια ήταν πιεστική. «Προχώρα, άλλαξέ τα όλα», ήταν το σύνθημα που δονούσε απ’ άκρου σ’ άκρο την Ελλάδα ολόκληρη. Τι σήμαινε, σε απλά ελληνικά, αυτή η εντολή; Αλλαγή πλεύσης σήμαινε. Ν’ αναγεννηθεί και να ’ρθει το Κίνημα ν’ αγκαλιάσει τον κόσμο, να του δώσει επιτέλους ελπίδα και όραμα. Έγινε αυτό; Σίγουρα όχι και γι’ αυτό δεν έπεισε. Παράταιρα ανοίγματα σε άλλους χώρους, με πρόσωπα φθαρμένα την ώρα που μιλούσε για ανανέωση, (βλέπε Μάνος, Ανδριανόπουλος, Δαμανάκη, Ανδρουλάκης), περισσότερη σύγχυση έφεραν και περισσότερη ζημιά έκαναν, παρά καλό. Λάθη στις επιλογές προσώπων που μπορεί να ήταν αξιόλογα, αλλά δεν αντιλήφθηκε ποτέ ο λαός ούτε τις ικανότητες ούτε την αναγκαιότητα που τα επέβαλε, (δες Ματσούκα -τι να έγινε άραγε αυτή;- Ξενογιαννακοπούλου, Πατουλίδου, Καραχασάν).
Αποφάσεις εν θερμώ με τον αποκλεισμό δικαίων και αδίκων στην υπόθεση της τροπολογίας Πάχτα, παλινωδίες στο θέμα Νεονάκη που πρώτα τον απόκλεισε από το ψηφοδέλτιο, τον ενθάρρυνε στη συνέχεια για να τον ξανακόψει, κι αμέσως μετά τον ύμνησε, ενέργειες ακατανόητες από τον απλό λαό. Πολιτικές μπερδεμένες με απουσία ουσιαστικού λόγου για τα προβλήματα που απασχολούσαν τους πολλούς κι εμμονή σε θέματα περίεργων μειονοτήτων, που σίγουρα χρειαζόντουσαν, δεν άγγιζαν όμως τον κόσμο που λαχταρούσε για κάτι νέο κι αφαιρούσαν ψήφους αντί για να φέρνουν. Και μετά αναρωτιόμαστε για το «τι έχουν τα έρμα και ψοφούν».
Οι κάλπες έκλεισαν, το αποτέλεσμα βγήκε, η κυβέρνηση -έστω κι αποδυναμωμένη- έχει σαφή εντολή. Ο τόπος χρειάζεται κυβέρνηση για ν’ αντιμετωπιστούν τα πολλά προβλήματα. Το ΠΑΣΟΚ έχασε. Μοιάζει με δρομέα που έτρεχε μόνος του και τα κατάφερε να ’ρθει δεύτερος και καταϊδρωμένος. Και μέσα σ’ όλα τέθηκε και θέμα ηγεσίας. Ψυχραιμία χρειάζεται πάνω απ’ όλα και νηφαλιότητα. Να καθίσουν όλοι μαζί, να βρουν τι έφταιξε, και να επανακαθορίσουν πολιτικές και στρατηγικές. Αυτό προέχει γιατί ο τόπος έχει ανάγκη τη δημοκρατική παράταξη. Χρειάζεται τον άλλο λόγο, αυτόν που θα τον κάνει να πιστέψει πως για την έξοδο από το τέλμα, την ακρίβεια και τη μίζερη καθημερινότητα, υπάρχει κι άλλος δρόμος. Τίποτα δεν τέλειωσε. Ο αγώνας πρέπει ν’ αρχίσει από σήμερα κιόλας.

Υ.Γ. Αλλαγή είχαμε και σε τοπικό επίπεδο. Ένα πρώτο συμπέρασμα είναι πως δεν θα μπορούσε να διαφοροποιηθεί ο νομός από την υπόλοιπη Ελλάδα και πως το ΠΑΣΟΚ έχασε για όλους τους παραπάνω λόγους. Εδώ βέβαια είχαμε και μια επιπλέον διαφορά. Ο κ. Λαμπίρης, καθ’ όλα αξιοπρεπής και άριστος επιστήμονας, κέρδισε εύκολα χάρις σε μια ευκαιριακή κι ετερόκλητη συμμαχία που πρέπει να μας προβληματίσει. Μια ευρύτατη συσπείρωση στελεχών και παραγόντων, κόντρα στον τοπικό βουλευτή, του χάρισαν τη νίκη. Κάποιοι, δυστυχώς, έκαναν προσωπικό παιχνίδι, έβγαλαν απωθημένα στην πλάτη του Ρεθεμνιώτικου λαού, κι εύχομαι αυτό να βγει σε καλό. Σίγουρα ο μόνος που δεν φταίει είναι ο κ. Λαμπίρης στον οποίο εύχομαι ολόψυχα καλή επιτυχία στα δύσκολα καθήκοντα που ανέλαβε. Όσο για τον… ή την… άλλο(η) βουλευτή, όταν ξεκαθαρίσει, εύχομαι κι ελπίζω να προσφέρει τα μέγιστα στο τέως (;) παντέρμο Ρέθυμνο.