Περί Αρχών και όχι μόνο

Πως έχουμε κράτος της πλάκας, που εξακολουθεί να πορεύεται λόγω κεκτημένης ταχύτητας μόνο και με κατεύθυνση το άγνωστο, αφού έχουμε αναθέσει τη λειτουργία του στον αυτόματο πιλότο, το είχα καταλάβει από χρόνια. Πως δεν θα αποκτήσουμε όμως ποτέ ένα μοντέρνο και σύγχρονο κράτος, το κατάλαβα δυστυχώς τώρα τελευταία. Κάλλιο αργά παρά ποτέ, θα παρατηρήσεις, φίλε μου, και θα έχεις χίλια δίκια. Όμως, πώς να το κάνουμε. Θέλεις επειδή είμαι ρομαντικός, θέλεις επειδή πέσαμε στην ανάγκη της Τρόικας, είχα κάποιες ελπίδες. Είναι και εκείνος ο Πρωθυπουργός που τον βλέπεις τόσο αποφασισμένο και λες, δεν μπορεί, αυτός ο άνθρωπος το έχει πιάσει το νόημα. Και μιας και το έπιασε, κάτι θα καταφέρει.

Πάνω που πας να αναθαρρήσεις ωστόσο, εδώ που τα λέμε δεν είναι και λίγο η ψήφιση του ασφαλιστικού, χραπ, την τρως την ξεγυρισμένη κατραπακιά και ξαναγυρίζεις στα ίσια σου. Θέλεις ένα παράδειγμα; Άκου και θα φρίξεις. Καμιά Αρχή, λέει, και καμιά αρμόδια υπηρεσία δεν γνωρίζει σ’ αυτό τον ρημαδοτόπο πόσους υπαλλήλους έχει αυτή η χώρα. Πόσοι υπηρετούν και πού, αν εργάζονται, πόσα παίρνουν και προπάντων αν δικαιούνται να τα παίρνουν. Τα ίδια και χειρότερα ισχύουν και για τους συνταξιούχους. Έρχεται τώρα η Πολιτεία και σου λέει, θα κάνω απογραφή. Δήλωσέ μου, κύριε, ποιος είσαι, πού υπηρετείς και πόσο πληρώνεσαι, για να μάθω κι εγώ ο περίεργος και να δω τι θα κάνω με την περίπτωσή σου.

Να μπορέσω να στήσω μια ενιαία υπηρεσία πληρωμών. Να ξέρω τι μου γίνεται, βρε αδελφέ, να δω αν έχω να σε πληρώσω και αν δεν φτάνουν, που δεν φτάνουν τα ρημάδια, να δω πού θα βρω δανεικά και αν θα με δανείσουν εντέλει. Με την ευκαιρία, μιας και σκοπεύω να καταργήσω οργανισμούς, να συγχωνεύσω άλλους και να ανακατανείμω το προσωπικό που περισσεύει, δήλωσε μου τα προσόντα σου, να δω πού θα σε βολέψω. Λογικό; Λογικό μού ακούγεται εμένα, όπως και σ’ εσένα, νομίζω. Έχει καμιά σημασία όμως αυτό; Καμία, σου απαντώ μετά πάσης βεβαιότητος, γιατί διαφωνεί η Ανεξάρτητη Αρχή. Ποια Αρχή; Η Αρχή Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων και μη με ρωτήσεις τώρα τι την πείραξε, γιατί θα βάλω τις φωνές.

Είναι ποτέ δυνατόν, λέει, να σε ρωτά η Πολιτεία αν γνωρίζεις ξένες γλώσσες και ποιες; Αν έχεις τίτλο σπουδών, ποιον και με τι βαθμό; Αν έχεις μεταπτυχιακό, μάστερ ή διδακτορικό και πάνω σε ποιο θέμα; Αν έχεις κάνει επιμόρφωση; Αν έχεις λάβει επαίνους; Αν τιμωρήθηκες ποτέ για πειθαρχικό παράπτωμα, τι είδους ήταν αυτό και με ποια ποινή; Αν επιθυμείς να μεταταγείς σε κάποια άλλη υπηρεσία και ποια; Μα αυτά είναι προσωπικά δεδομένα και πρέπει να παραμείνουν επτασφράγιστο μυστικό. Αφορούν μόνο εσένα και αν το κράτος θέλει να σε αξιολογήσει σωστά, ας καταφύγει σε μέντιουμ. Αρκεί να έχει άδεια ασκήσεως επαγγέλματος και να εκδίδει νόμιμες αποδείξεις. Και για να έλθει να δέσει το πράγμα, βγήκε και η Ένωση Δικαστών και Εισαγγελέων και συστήνει στα μέλη της να μην συμπληρώσουν την ηλεκτρονική δήλωση. Αλήθεια, τι φοβούνται οι δικαστές μας; Ας σοβαρευτούμε όμως.

Είναι κρίμα μια τόσο σοβαρή προσπάθεια να συναντά τέτοιου είδους εμπόδια. Πιστεύω στον θεσμό των Ανεξάρτητων Αρχών. Τις θεωρώ πολύ σημαντική κατάκτηση, όπως θεωρώ πως και οι ίδιες θα πρέπει να αυτοπροστατευτούν αποφεύγοντας, αν όχι τις σκοπιμότητες, τουλάχιστον τις υπερβολές και αντί για την προστασία του πολίτη να στρέφονται τελικά εναντίον του. Με την ευκαιρία θα ήθελα να θέσω και ένα άλλο ερώτημα. Αλήθεια, ποιον προστατεύει η απαγόρευση της δημοσιοποίησης των στοιχείων όσων παρανομούν; Τον παράνομο ή το κοινωνικό σύνολο;

Πως είμαστε για γέλια, το έχω γράψει κατ’ επανάληψη και αν το ξαναγράφω είναι γιατί κάτι με πιάνει με τα τόσα τρελά που ακούγονται και γίνονται καθημερινά. Τι θέλω να πω; Άκουσε και βγάλε τα συμπεράσματά σου. Πήρε μια σωστή, σωστότατη πρωτοβουλία το Υπουργείο Περιβάλλοντος. Αποφάσισε επιτέλους να βάλει μια τάξη στην πολεοδομική και χωροταξική αναρχία που επικρατεί στη χώρα. Και πάνω που ήμουν έτοιμος να αρχίσω τα χειροκροτήματα, πιάνω τον εαυτό μου να θέλει να βρίσει. Πολύ όμως. Άσχημα. Να πει βαριές κουβέντες από εκείνες που χαλούν καρδιές και μένουν για πάντα στη μνήμη.

Γιατί; Γιατί με νομοσχέδιο αναστέλλονται όλες οι οικοδομικές άδειες σε κάπου 12.000 περιοχές, στο σύνολο της επικράτειας σχεδόν, μέχρι να ολοκληρωθούν οι δασικοί χάρτες. Πώς; Όπως το ακούσατε. Δεν αναστέλλονται οι άδειες που αφορούν τα όρια των περιοχών, όπου τέλος πάντων υπάρχει φόβος αυθαιρεσιών, αλλά όλες. Δεν φτάνουν τα μέτρα που μας έχουν κάνει να βλέπουμε αστράκια, δεν φτάνει η επιτήρηση, δεν φτάνει η ύφεση, δεν φτάνει που μέτρα για την ανάπτυξη ακούμε και μέτρα δεν βλέπουμε, ήλθε και αυτό. Α, αφήνει ανοικτό και ένα τόσοδα παραθυράκι. Αυτό της ένστασης. Εσείς όμως, οι υποψιασμένοι, ξέρετε τι σημαίνει αυτό. Κάποιος θα πρέπει να γνωματεύσει, κάποιος να αποφασίσει, κάποιος να υπογράψει. Έτσι όμως δεν διαιωνίζουμε το πρόβλημα της διαφθοράς και της αδιαφάνειας; Έναν παπά, βρε παιδιά. Γρήγορα έναν παπά, να κάνει ένα τρισάγιο, να διαβάσει μια ευχή, να κάνει κάτι τέλος πάντων, γιατί έτσι όπως πηγαίνουμε, μας βλέπω κατευθείαν για το τρελάδικο.

Επικίνδυνα πανίσχυρες μειοψηφίες

Είπα παπά και θυμήθηκα την περίεργη τροπή που έχουν πάρει τα πράγματα τα τελευταία χρόνια. Πόσο εύκολα γκρεμίζονται ιδέες, αξίες, σύμβολα. Για τόλμησε να βγεις για παράδειγμα να υποστηρίξεις τα εθνικά δίκαια, τις ιστορικές μνήμες, τις επετείους και τα σύμβολα. Για βγες, αν σου βαστά, να μιλήσεις για τον ελληνισμό που δοκιμάζεται, τον θεσμό της οικογένειας που κλονίζεται, τα ιερά και τα όσια και γιατί όχι και την Εκκλησία; Θα βγουν οι τάχαμου προοδευτικοί και θα σου προσάψουν τα μύρια όσα.

Θα σου φορτώσουν πως διαπνέεσαι από τα ελληνοχριστιανικά ιδεώδη, ξέρεις τώρα, Πατρίς-Θρησκεία-Οικογένεια, άρα είσαι Ελληναράς, νοσταλγός της Χούντας, ακροδεξιός και φασίστας. Ίδιος συνειρμός δηλαδή με αυτόν του γνωστού ανέκδοτου. «Έχεις ενυδρείο; Άρα σου αρέσει η θάλασσα, τα ψάρια, οι όμορφες ακρογιαλιές, τα σπορ, το κολύμπι, οι ταβέρνες και τα μπαράκια, οι γκόμενες. Άρα, φίλε μου, είσαι άντρας. Δεν έχεις ενυδρείο; Είσαι αδελφάρα του κερατά». Εκεί καταντήσαμε. Να μην μπορούμε να κατακρίνουμε τον αληταρά που πατά κάτω, βεβηλώνει και σκίζει τη σημαία, για να μην μας κολλήσουν τη ρετσινιά.

Οι Έλληνες σε ποσοστό πάνω από 90% είμαστε χριστιανοί ορθόδοξοι. Πηγαίνουμε πότε πότε στην εκκλησία, κάνουμε τον σταυρό μας και στην πρώτη δυσκολία φωνάζουμε «βοήθα Παναγιά». Και όμως. Αρκεί μία προσφυγή ενός αλλόθρησκου ή ενός, κατά δήλωσή του, άθεου, για να βγει μια δικαστική απόφαση που επιβάλλει την απομάκρυνση των εικόνων από τα δημόσια κτίρια, την κατάργηση του θρησκευτικού όρκου και πάει λέγοντας, επειδή τάχαμου αισθάνεται πως προσβάλλονται ή περιορίζονται τα δικαιώματά του. Και των πολλών, ερωτώ εγώ; Τι σόι δημοκρατία έχουμε όταν οι ελάχιστοι έχουν τη δυνατότητα να επιβάλλουν τη θέλησή τους στους πολλούς;

Μην πάτε μακριά. Το 2006, αν δεν κάνω λάθος, έγινε μια περίεργη μάζωξη στη Θεσσαλονίκη. Από αυτές που κάποιοι ανεγκέφαλοι στήνουν κατά καιρούς, στην προσπάθειά τους να αποδείξουν πως υπάρχει τάχα Μακεδονική Μειονότητα στη Βόρεια Ελλάδα που καταπιέζεται. Παρόντες, κατά δήλωσή τους, Σλαβόφωνοι, Οθωμανοί, Ελληνόφωνοι, Άεθνοι, Άθεοι και Απάτριδες. Ομιλητές, εκτός του γνωστού και μη εξαιρετέου «Ουράνιου Τόξου», ο πολύς κ.Τρεμόπουλος των Οικολόγων Πράσινων, που έκανε τις γνωστές ανθελληνικές δηλώσεις, και κάποιος Γιάννης Κωνσταντίνου, που δήλωσε ελληνόφωνος κεντροαριστερός δικηγόρος. Ε, αυτόν τον ελληνόφωνο βρήκε η κυβέρνησή μας να διορίσει Πρόεδρο της Διεθνούς Έκθεσης Θεσσαλονίκης. Συγχαρητήρια, παιδιά!

Μην το ψάχνεις, φίλε μου. Σήμερα αν δεν δηλώσεις διαφορετικός δεν βλέπεις Θεού πρόσωπο. Κι ας είσαι αυτός που καλείσαι να σηκώσεις στις πλάτες σου το βάρος της ανάταξης της ελληνικής οικονομίας. Θα μπορούσε, αν υπήρχε βούληση, να εξοικονομήσει πολύ εύκολα η κυβέρνηση αρκετές δεκάδες, ίσως και εκατοντάδες δισεκατομμύρια, αν αποφάσιζε να παραχωρήσει για αξιοποίηση το παλιό αεροδρόμιο του Ελληνικού. Από τα 40,000 στρέμματα θα μπορούσε να κρατήσει για παράδειγμα τα 10,000 για πάρκα, πράσινο και άλλες κοινόχρηστες χρήσεις και να παραχωρήσει τα υπόλοιπα. Το ίδιο ισχύει και για τον χώρο του Παλαιού Ιπποδρόμου, το Φαληρικό Δέλτα κλπ. Τολμά; Που θα ξεσηκωθούν τα κόμματα της αριστεράς, οι οικολόγοι, οι περιβαλλοντολόγοι και οι πάσης φύσεως οργανώσεις που ασχολούνται από την προστασία της φωλιάς του κότσυφα, μέχρι τον χώρο που γεννούν οι γλάροι. Όχι πως δεν έχουν τη σημασία τους όλα αυτά, αλλά έλεος. Εντωμεταξύ εσύ, ταπεινέ και ανήμπορε της σιωπηλής πλειοψηφίας, σκάσε και πλήρωνε!

Ασυλίες

Θα μου πεις, εδώ γίνεται της κακομοίρας, αυτά σε πείραξαν; Εδώ έχουν δημιουργηθεί ανεξάρτητα βουλεβάρτα, άβατα, ιδιόμορφες ασυλίες, ιδιωτικοί στρατοί και εσύ κάθεσαι και ασχολείσαι με λεπτομέρειες; Εδώ υπάρχει κόμμα που δηλώνει ευθαρσώς πως δεν αναγνωρίζει το Σύνταγμα, πως δεν δέχεται κανένα έλεγχο στα οικονομικά του, πως έχει το δικαίωμα να κλείνει λιμάνια, να επιτρέπει ή να απαγορεύει την επιβίβαση ή την αποβίβαση των επιβατών, να καταλαμβάνει αρχαιολογικούς χώρους και να κάνει του κεφαλιού του χωρίς να δίνει λογαριασμό σε κανένα και εσύ μου τσαμπουνάς για δικαιώματα και δημοκρατίες; Άλλα λόγια ν’ αγαπιόμαστε, δηλαδή. Παράλογο; που λέει και ο Λαζόπουλος. Μάλλον.

Όταν το κράτος αφήνει κενά, φυσικό επακόλουθο είναι να βρεθεί κάποιος να το καλύψει. Όταν αυτοπεριορίζεται, όλο και κάποια τσιτάτα θα εμφανιστούν. Είμαστε σοβαροί ή έχουμε χάσει την επαφή με την πραγματικότητα; Όταν εκλέχτηκε αυτή η κυβέρνηση, με τεράστια διαφορά σημειωτέον, βρήκε το ΠΑΜΕ στα λιμάνια ενάντια στην Cosco. Ποια ήταν η αντίδρασή της; Σε εποχές δραματικές, την ώρα που η χώρα όδευε ολοταχώς για χρεοκοπία, χρυσοπλήρωσε τους λιμενεργάτες για να δεήσουν να λύσουν την απεργία. Όταν το ΠΑΜΕ έκανε τα αίσχη στα λιμάνια, με αφορμή τη σχεδιαζόμενη άρση του καμποτάζ, γράφοντας στα παλαιότερα των υποδημάτων του δικαστικές αποφάσεις, τι έκανε πάλι; Αντί να το άρει αμέσως χωρίς όρους και προϋποθέσεις, τους επιβράβευσε στην ουσία φέρνοντας ένα χιλιομπερδεμένο και πολυδαίδαλο νομοσχέδιο που άμα βρεις άκρη, τηλεφώνησέ μου.

Οικονο-μετρία

Μέτρα και κόντρα μέτρα. Μέτρα που έπρεπε να έχουν παρθεί και δεν πάρθηκαν έγκαιρα, μέτρα που λήφθηκαν και μάλιστα σε δέσμες, πρώτη και δεύτερη, μέτρα που πρόκειται να παρθούν, θα λαλήσουμε στο τέλος. Έτσι που μας κατάντησαν δεν είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε, όχι τι πρόκειται να μας ξημερώσει η επομένη, αλλά ούτε πώς θα περάσουμε την κάθε μια ημέρα.

Έχει γραφεί κατ’ επανάληψη και έχει αρκούντως αναλυθεί, η δραματική κατάσταση στην οποία βρέθηκε η χώρα εξαιτίας των εγκληματικών πράξεων και παραλήψεων όλων αυτών που μας κυβέρνησαν τα τελευταία χρόνια και θα ήταν άσκοπο να τα επαναλάβω. Εν πάση περιπτώσει ξυπνήσαμε μια μέρα και καταλάβαμε, ή μας έδωσαν να καταλάβουμε, δεν έχει και τόση σημασία, πως τέλειωσε το πάρτι. Τόσο ήταν. Ένα όνειρο που έσβησε και πάει.

Δεν βαριέσαι όμως, καλά περάσαμε. Αποκτήσαμε τη σπιταρόνα μας, το εξοχικό μας, την αυτοκινητάρα μας και δυο τρία άλλα ακόμη, γιατί καμιά οικογένεια που σέβεται τον εαυτό της δεν θα μπορούσε να τα βγάλει πέρα με ένα και μοναδικό αυτοκίνητο. Από εκεί και πέρα και τι δεν θέλαμε! Τουλάχιστον ένα κινητό για κάθε μέλος της οικογένειας, εξεζητημένα ρούχα, επώνυμα παπούτσια, πανάκριβα έπιπλα και άλλα είδη εξοπλισμού, να ζήσουμε και λίγο σαν άνθρωποι, βρε αδερφέ, και να μπούμε στο μάτι του γείτονα που μας κάνει τον καμπόσο. Και βέβαια τις βόλτες μας, τις ξάπλες μας, τις άπλες και τα ώπα μας. Τις δουλειές του σπιτιού τις αναθέσαμε στην αλλοδαπή παραδουλεύτρα και όσο για αγροτικές εργασίες, ας είναι καλά οι μετανάστες.

Σαν βασιλιάδες περνούσαμε. Κι ας μεγάλωναν υπερβολικά οι λογαριασμοί των δανείων. Κι ας έτρεχαν οι δόσεις. Κι ας παραφούσκωναν οι κάρτες. Σήμερα να τη βγάλουμε και για το αύριο ποιος νοιάζεται. Μήπως τα ίδια δεν έκανε και το κράτος που ξόδευε ασυλλόγιστα, οι προϋπολογισμοί ήταν μόνο για να πέφτουν μόνιμα έξω και γενικά συμπεριφερόταν σαν μικρομέγαλο κακομαθημένο. Και στο τέλος, μ’ αυτά και μ’ αυτά, να το Δημόσιο Χρέος στα ύψη και τα ελλείμματα στο 13 και 14 %.

Τα έβλεπαν οι Ευρωπαίοι εδώ και χρόνια και τραβούσαν τα μαλλιά τους. Μας έκαναν συστάσεις και κόντρα συστάσεις, μας έκρουαν τον κώδωνα του κινδύνου, αλλά πού εμείς. Σιγά μη τους δίναμε σημασία. Ξενέρωτους τους ανεβάζαμε που δεν ξέρουν να ζήσουν και να γλεντήσουν, μίζερους τους κατεβάζαμε επειδή αγόραζαν από το σούπερ μάρκετ μια ντομάτα και μία φέτα καρπούζι, την ώρα που εμείς γεμίζαμε τίγκα τις σακούλες που για να τις μεταφέρεις χρειαζόσουν βοηθητικό προσωπικό. Τα ίδια και χειρότερα στις ταβέρνες. Μία σαλάτα και μισή μερίδα αυτοί, φέρε, φέρε και φέρε εμείς. Και από ετούτα και από εκείνα και από τα άλλα. Για να μείνουν ανέγγιχτα στο τέλος τα μισά.

Φυσικά, φυσικότατα, ήταν αδύνατον να συνεχιστεί η ίδια κατάσταση, όχι γιατί μας έπιασαν οι τύψεις ξαφνικά, αλλά γιατί μας πήραν χαμπάρι οι αγορές και ανέβασαν τα spreads στον Θεό. Όχι, δεν μας έβαλε στο μάτι καμιά σκοτεινή δύναμη, ούτε εξυφάνθηκε αιφνίδια κάποια συνομωσία ενάντια στο «ανάδελφον έθνος» μας, για να χρησιμοποιήσω την έκφραση του αλήστου μνήμης κ. Χρήστου Σαρτζετάκη. Αυτά είναι παραμύθια της Χαλιμάς. Ψεύτικες διαβεβαιώσεις δίναμε, λόγια που τα έπαιρνε ο αέρας και τα ξεχνούσαμε αμέσως, αποκρύπταμε στοιχεία, αλλοιώναμε άλλα. Παλιά μου τέχνη κόσκινο, θα μου πεις.

Μόνο που το κάθε θαύμα διαρκεί συνήθως τρεις ημέρες, ενώ το δικό μας άντεξε κοντά τρεις δεκαετίες. Και πάλι καλά, εδώ που τα λέμε. Όμως κάποια στιγμή έρχεται η ώρα του λογαριασμού. Δεν μας φταίνε οι δανειστές, ούτε οι αγορές. Αυτές τη δουλειά τους κάνουν. Τα συμφέροντά τους πασχίζουν να διασφαλίσουν σε τελική ανάλυση. Τράπεζες είναι ως επί το πλείστον ή funds (επενδυτικά, κερδοσκοπικά κεφάλαια) που τοποθετούν τα διαθέσιμά τους σε ασφαλή υποτίθεται κρατικά ομόλογα, προσπαθώντας να κερδίσουν κάτι παραπάνω. Εμείς τι κάνουμε;

Η καθαρή αλήθεια είναι πως η κυβέρνηση δεν είχε πολλά περιθώρια ελιγμών. Ο χρόνος πίεζε ασφυκτικά και είχε να διαλέξει ανάμεσα σε δύο κακά. Τα επώδυνα μέτρα ή την πτώχευση της χώρας, με ό,τι αυτό συνεπάγεται. Διάλεξε ως συμφερότερο το πρώτο. Και εδώ ωστόσο θα έπρεπε να επιλέξει ανάμεσα στη δραστική μείωση των κρατικών δαπανών και την αύξηση της φορολογίας. Για τους δικούς της λόγους έδωσε από την αρχή το βάρος της στην αύξηση των εσόδων. Με αυτή τη λογική, μας αλάλιασε στους φόρους. Δυο φορές αύξηση στον ΦΠΑ και επέκτασή του σε απαλλασσόμενες μέχρι τώρα κατηγορίες, δύο φορές στα καύσιμα και τους φόρους πολυτελείας, επιπλέον φόροι στα ακίνητα, πόθεν έσχες, κατάργηση φοροαπαλλαγών. Μόνο που ο διαβρωμένος από κάθε άποψη και ακέφαλος κρατικός μηχανισμός αδυνατεί να ανταποκριθεί. Εάν σε όλα αυτά προσθέσεις και την οικονομική στενότητα που είναι αποτέλεσμα της ύφεσης και της αναδουλειάς που πλήττει την αγορά, πώς να συγκεντρωθούν τα επιπλέον έσοδα και πώς να αποδώσουν τα μέτρα;

Στον τομέα των δαπανών το κύριο βάρος έπεσε στην περικοπή μισθών και συντάξεων του δημόσιου τομέα, στο ασφαλιστικό και την αλλαγή των εργασιακών σχέσεων. Όχι πως ορισμένα από αυτά τα μέτρα δεν ήταν απαραίτητα, αλλά από μόνα τους αντί να λύσουν το πρόβλημα το επιτείνουν, αφού στερούν από την αγορά πολύτιμη ρευστότητα. Τι πρέπει να γίνει λοιπόν; Πολλά, κατά την ταπεινή μου γνώμη. Κατά πρώτο και κύριο πρέπει να συμμαζευτεί και να νοικοκυρευτεί το αδιαφανές και πολυάνθρωπο σπάταλο κράτος. Να καταργηθούν ή να συγχωνευτούν μεταξύ τους ένα σωρό άχρηστοι και παρασιτικοί οργανισμοί και να απεμπλακεί το συντομότερο δυνατό από το άγος των ελλειμματικών ΔΕΚΟ τύπου ΟΣΕ, συγκοινωνίες κλπ και να δοθεί το βάρος στην ανάπτυξη.

Θα με ρωτήσετε τώρα μέσα σε αυτό το ζοφερό περιβάλλον πώς μπορούμε να μιλάμε για ανάπτυξη; Είναι αλήθεια αυτό. Η οικονομία, έχοντας χάσει την ανταγωνιστικότητά της, νοσεί βαρύτατα. Επιπλέον οι πιέσεις που της ασκούνται από τον υψηλότατο, λόγω φόρων κυρίως, πληθωρισμό, μεγεθύνουν το πρόβλημα. Τι πρέπει να γίνει λοιπόν; Οπωσδήποτε μεγαλύτερος έλεγχος και θεραπεία, ει δυνατόν, των στρεβλώσεων της αγοράς, μεγαλύτερη ευελιξία στην αγορά εργασίας και πολλά άλλα. Σαφώς και θα υπάρξουν αντιδράσεις. Πρώτα πρώτα από το ΚΚΕ και το ΠΑΜΕ της Παπαρήγα που λες και βρίσκονται στις παραμονές της Οκτωβριανής Επανάστασης, δεν υπολογίζουν κανένα και ετοιμάζονται για την τελική έφοδο στα Χειμερινά Ανάκτορα. Και αυτοί μπορεί να ονειρεύονται κομμούνες και κολεκτίβες, αλλά η οργανωμένη κοινωνία και η δημοκρατικά εκλεγμένη κυβέρνηση είναι διατεθειμένη να τους επιτρέψει κάτι τέτοιο; Από κοντά και οι Τσιπροαλαβανολαφαζάνηδες, που Κύριος οίδε τι διεργασίες γίνονται στους εγκεφάλους τους και τι επιδιώκουν.

Σίγουρα μπορούν και πρέπει να γίνουν πολλά. Να αρθούν τα πάσης φύσεως εμπόδια και να λειτουργήσει ελεύθερα η αγορά. Να αρθεί το συντομότερο, χωρίς όρους και προϋποθέσεις, το καμποτάζ. Να ανοίξουν επιτέλους τα κλειστά επαγγέλματα. Να αποκατασταθεί ο υγιής ανταγωνισμός στις αγορές. Να απελευθερωθεί το ωράριο εργασίας των καταστημάτων. Να απελευθερωθεί η αγορά καυσίμων. Να περιοριστεί δραστικά η γραφειοκρατία και να αρθεί κάθε εμπόδιο για την ίδρυση και την αδειοδότηση των επιχειρήσεων. Και τέλος, ίσως θα έπρεπε να είναι πρώτο στην κατάταξη, να αξιοποιηθεί με τον καλύτερο δυνατό τρόπο η τεράστια, ανεκτίμητη κρατική περιουσία. Διαφορετικά;

Διαφορετικά, λυπούμαι που το λέω, αλλά ο αδιέξοδος φαύλος κύκλος θα συνεχιστεί. Θα χρειαστεί να παρθούν νέα μέτρα τον Σεπτέμβριο -αλλιώς δεν παίρνουμε τρίτη δόση-, άλλα με τον καινούριο χρόνο και πάει λέγοντας, ενώ πάντοτε θα καραδοκεί ο κίνδυνος της αναγκαστικής επαναδιαπραγμάτευσης του χρέους ή της χρεοκοπίας. Μόνο που ο λαός δεν αντέχει άλλα βάρη και θα είναι κρίμα να χαθεί και η τελευταία ευκαιρία.