Του μαύρου πλαισίου, το πλαίσιο

Πως έχει πρόβλημα η παιδεία, όλοι μας το γνωρίζουμε. Δεν έχει απλά και μόνο προβλήματα, τα χάλια της έχει. Το θέμα δεν είναι η διαπίστωση, τα βλέπουμε και τα ζούμε άλλωστε κάθε μέρα, αλλά το πώς φτάσαμε σ’ αυτό το σημείο και τι γίνεται από δω και πέρα. Τα πανεπιστήμια εξακολουθούν να παραμένουν κλειστά για υπερβολικά μεγάλο, αδικαιολόγητα μεγάλο, χρονικό διάστημα. Οι φοιτητές στους δρόμους σε τακτικά, ανά εβδομάδα, «πανεκπαιδευτικά συλλαλητήρια». Παιδιά με πρόσωπα κουρασμένα βλέπουμε να σέρνουν βαριά τα βήματα στους δρόμους της Αθήνας, φορτωμένα με πλακάτ, συνθήματα κενά και κόκκινες σημαίες. Χωρίς ενθουσιασμό, χωρίς πάθος και παλμό, χωρίς καν την ιερή αγανάκτηση που πιθανόν θα περιμέναμε. Κι αν έλειπαν οι κουκουλοφόροι με τις πέτρες και τις μολότοφ, ούτε που θα τους δίναμε την παραμικρή σημασία.
Καμιά βιτρίνα σπασμένη, κανένας κάδος απορριμμάτων παραδομένος στη φωτιά, άντε και κανένα αυτοκίνητο καμένο, έτσι για χάπενιγκ. Αραιά και πού κλεφτοπόλεμος με τους «πραίτωρες», κάποιος ξυλοδαρμός φοιτητή που ξεχάστηκε, έμεινε πίσω κι έπεσε στα χέρια τους, κάποια πλευρά σπασμένα σε σύγκρουση με κάποια απρόσεκτη ζαρντινιέρα.
Κοινωνία βιαστική κι αδιάφορη που τρέχει να προλάβει, γονείς σε απόγνωση να λένε «κάτι πρέπει να γίνει, βρε παιδιά», πανεπιστημιακή κοινότητα μοιρασμένη στα δυο κι η κυβέρνηση μακάρια κι ατάραχη να σφυρίζει αδιάφορα και να επιμένει «στις μεταρρυθμίσεις» της. Η υπουργός παιδείας με ύφος χιλίων καρδιναλίων να δηλώνει πεισματικά πως «δεν κωλώνει» και να επιπλήττει τον φοιτητή πως δεν έχει ολοκληρωμένες κι επαρκώς τεκμηριωμένες προτάσεις. Κατηγορεί τον νεαρό των 19 και 20 χρόνων για έλλειψη λογικής στον κόσμο του παράδοξου και του παράλογου που ζούμε. Λες κι είν’ αυτός το πρόβλημα και πρέπει να τιμωρηθεί γιατί δεν έχει προτάσεις. Λες και δεν είν’ αυτός το θύμα όλων των καταστάσεων που του δημιουργήσαμε.
Μια ματιά αρκεί να ρίξουμε γύρω μας για να καταλάβουμε τι συνέβη. Πού είναι τα ξέγνοιαστα παιδιά; Πού πήγαν; Τι τα κάναμε; Πού χάθηκε το κυνηγητό στους δρόμους κι οι χαρούμενες φωνούλες και το τόπι στις αλάνες; Από την πιο τρυφερή ηλικία, από τα πέντε τους, τα φορτώνουμε με σάκες ασήκωτες μ’ ακαταλαβίστικα βιβλία μέσα. Καθημερινά τα βομβαρδίζουμε μ’ ανούσιες θεωρίες, γνώσεις άχρηστες και τα ρίχνουμε, ανήμπορα να κάνουν αλλιώς, στην αδιέξοδη μάχη των βαθμών και των μορίων. Να φτάσουν στα 18 κουρασμένα κι απελπισμένα ν’ αναζητούν διέξοδο στο μοντέλο του κινητού και στο μισοσκόταδο των internet-καφέ.
Κι αν κάποιο απ’ αυτά είναι τυχερό να περάσει σε κάποια από τις απίθανες σχολές της Δημόσιας Παιδείας μας, το πιθανότερο είναι ν’ αποκτήσει ένα πτυχίο που θα του είναι άχρηστο στην παραπέρα ζωή του. Τα καταλαβαίνει αυτά κι οργίζεται. Πιθανόν να ’θελε να τα γκρεμίσει όλα. Να μην αφήσει τίποτα στο διάβα του. «Στάχτη και μπούλμπερη» ν’ απομείνει, αλλά βαριέται, γιατί την ορμή του την κόψαμε κι αυτή με τον κακώς νοούμενο προστατευτισμό που το περιβάλαμε.
Εσύ φταις, φίλε μου, εγώ, ο δίπλα κι ο παραδίπλα. Όλοι εμείς που υπομείναμε χούντες, που παλέψαμε για «ψωμί, παιδεία, ελευθερία» κι ύστερα πέσαμε σε λήθαργο βαθύ κι αφήσαμε να μας παρασύρει το άγχος της καθημερινότητας. Αποκτήσαμε δεύτερο αυτοκίνητο, επίπεδη τηλεόραση, DVD, ικανοποιήσαμε τη ματαιοδοξία μας και μπήκαμε στο μάτι του γείτονα. Αφήσαμε όμως τα παιδιά μας απροστάτευτα στους πειραματισμούς του κάθε επίδοξου μεταρρυθμιστή.
Σχολικά βιβλία δυσνόητα με περιεχόμενο υποταγμένο σε σκοπιμότητες κι ισορροπίες. Μοναδικά συγγράμματα και καθηγητές με απώτερο σκοπό τον εύκολο πλουτισμό από τα ερευνητικά προγράμματα. Έρευνα για την έρευνα με στόχο την απορρόφηση των κοινοτικών κονδυλίων και μόνο. Έρημα τα αμφιθέατρα χωρίς παλμό κι επιστημονικό λόγο εκτός, δυστυχώς, ελαχίστων εξαιρέσεων. Κτίρια ρημαγμένα κι εγκαταλειμμένα από την έλλειψη πόρων αφού η κυβέρνησή μας δηλώνει πως δεν είναι διατεθειμένη να χρηματοδοτεί «τρύπες».
Αντιδρούν οι καθηγητές στον νόμο-πλαίσιο γιατί θεωρούν πως θα χάσουν προνόμια, αντιδρούν τα κόμματα της αριστεράς με μια στείρα κι επίμονη άρνηση που εντυπωσιάζει, αντιδρά και το ΠΑΣΟΚ, αυτό δεν ξέρει γιατί. Τόλμησε ο αρχηγός του, ο κ. Παπανδρέου, ν’ αναλάβει κάποιες πρωτοβουλίες κι έπεσαν πάνω του οι καθηγητάδες κι οι εκπρόσωποι οργανωμένων συμφερόντων να τον φάνε. Παλινωδίες, πολιτικάντικες πρακτικές άλλων εποχών, αποφάσεις υποταγμένες στον φόβο του πολιτικού κόστους. Κι η κατάσταση να χειροτερεύει. Κι η παιδεία να πνέει τα λοίσθια και ν’ ανοίγει την όρεξη ορισμένων να την χρησιμοποιήσουν σαν πρόσχημα για πρόωρες εκλογές. Κι ύστερα τι; Θα επιβληθούν λύσεις; Σε μια δημοκρατία λύσεις δεν επιβάλλονται και νόμοι αυταρχικοί παραμένουν γράμμα κενόν, όπως πολύ φοβάμαι πως θα συμβεί και με του μαύρου πλαίσιου, το πλαίσιο. Οι δημοκρατίες θέλουν διάλογο, καλή θέληση, πειθώ κι όχι βίαιη κατάργηση του ασύλου και ΜΑΤ στα προαύλια των σχολών .